// css // javascript

Bangkok Recorder - July, 1844


๏ หนังสือ จดหมาย เหตุ ๚ BANGKOK RECORDER

VOL. 1. เล่ม ๑ บางกอก เดือน แปด ปัถมาสาตร์ จุลศักราช ๑๒๐๖ JULY, 1844. คริศศักาช ๑๘๔๔ ใบ ๑ No. 1.

คำ อธิบาย. Prospectus.

พวก ครู อะเมริกา ซึ่ง อาไศรย อยู่ หน้า วัด เจ้าคุณ พระคลัง, ได้ ปฤกษา พร้อมใจ กัน ว่า, จะ แต่ง หนังสือ ข่าว ตีภิม เปน ภาษา ไท, ตี ภิม เดือน ละ แผ่น ขนาด กว้าง ยาว เท่า กับ แผ่น นี้, คือ ปี หนึ่ง สิบ สอง แผ่น. ใน หนังสือ ข่าว นั้น จะ มี ข่าว ใหม่ มา แต่ เมือง, ซิงกะโประ, เมือง จีน เมือง พม่า เมือง กลาป๋า เมือง กาลกัดตา เมือง ลังกา เมือง บัม เบ. เมือง ซุรัต เมือง อิงลันดา เมือง ฝรั่งเศศ เมือง อเมริกา แล่ อีก หลาย เมือง. จะ บอก ไว้ ว่า มี ข่าว มา แต่ ทุก เมือง. อนึ่ง ใน หนังสือ นี้ จะ ให้ รู้ ราคา ของ, ซึ่ง เอา ไป จาก เมือง นี้ ไป ฃาย ใน เมือง นอก, แล ของ ใน เมือง นอก, เอา มา ฃาย ใน เมือง นี้. อนึ่ง ลาง ที จะ ว่า ดว้ย พง ษาวะดาน แล ทำเนียม แห่ง เมือง นอก. อนึ่ง ลาง ที จะ ว่า ดว้ย ตำรา รักษา โรค ต่าง ๆ, แล บอก ซึ่ง สิ่ง ที่ จะ กระทำ มิ ให้ มี โรค ด้วย. อนึ่ง ลาง ที จะ แต่ง คำ สอน สำหรับ คน ซึ่ง ปราถนา จะ เรียน คำ อังกฤษ. ผู้ แต่ง หนังสือ นี้ ปราถนา จะ แต่ง ให้ เปน ประโยชน์ แล เปน ที่ จำเริญ ใจ แก่ ผู้ อ่าน. ราคา หนังสือ ข่าว นี้ ปี ละ บาท คิด เปน หนังสือ สิบ สอง แผ่น. ถ้า คน จะ ซื้อ ทั้ง ปี แล้ว ก็ เอา เงิน บาท หนึ่ง, จะ ให้ เงิน เมื่อ ได้ แผ่น ที่ หนึ่ง ก็ ได้, จะ ให้ เงิน เมื่อ ถึง แผ่น ที่ หก ก็ ได้, ตาม แต่ ใจ ผู้ ซื้อ. อย่าง หนึ่ง ถ้า ไม่ ปราถนา จะ ซื้อ ให้ ครบ ปี, จะ ซื้อ แผ่น หนึ่ง สอง แผ่น ตาม ใจ ปราถนา ของ ตน นั้น, ก็ ตี ราคา ไว้ แผ่น ละ เพื้อง.


ตำรา ไฟฟ้า. Lightning.

อัน ว่า ไฟฟ้า นั้น อยู่ ใน ดิน ทุก แห่ง, แต่ ทว่า อยู่ แห่ง ละ นอ้ย ๆ ทั่ว ทั้ง แผ่นดิน. แล ไฟฟ้า นั้น ออก จาก ดิน ที ละ นอ้ย ๆ ทุก วัน, ขึ้น พร้อม กับ อาย ดิน แล อาย น้ำ, ขึ้น ไป ประชุม พร้อม กัน อยู่ ใน เมฆ. อัน ธรรมดา ไฟฟ้า นั้น ถ้า ประชุม อยู่ ใน เมฆ กอ้น หนึ่ง มาก, ใน เมฆ กอ้น หนึ่ง นอ้ย, ถ้า แล เมฆ สอง กอ้น นั้น ใก้ล กัน เข้า แล้ว, ไฟฟ้า ที่ มาก นั้น ก็ จะ แลบ แล่น ไป หา ที่ นอ้ย ให้ อยู่ เท่า กัน. เพราะ เหตุ ดั่ง นั้น เรา จึ่ง ได้ เหน, เมื่อ ฟ้า รอ้ง แล แลบ แล่น ไป จาก เมฆ หนึ่ง ไป ถึง เมฆ อื่น. อีก ประการ หนึ่ง, เมฆ ซึ่ง เต๊ม ดว้ย ไฟฟ้า นั้น ลอย ลง มา ใก้ล แผ่นดิน แล้ว, ไฟฟ้า ที่ มี มาก อยู่ ใน เมฆ นั้น, ก็ แลบ แล่น ออก ไป หา ไฟฟ้า ที่ นอ้ย ที่ อยู่ ใน ดิน ให้ เสมอ เท่า กัน. อัน ธรรมดา ไฟฟ้า แลบ ลง มา จาก เมฆ นั้น, ก็ ยอ่ม ลง มา ตาม ของ อัน ตั้ง อยู่ สูง, คือ เสา กระโดง, แล ต้นไม้, แล เรือน, เปน ทาง ที่ สาย ฟ้า จะ ลง มา ถึง แผ่นดิน.

แต่ ทว่า มี ของ หลาย สิ่ง ที่ ไม่ ชอบ กับ ไฟฟ้า, คือ แก้ว, แล ยางไม้, แล กำมะถัน, แล ไหม, แล ขน สัตว ทั้ง ปวง, แล ไม้ ที่ หย้าง ไฟ ภอ แห้ง, สิ่ง ทั้ง ปวง นี้ ไม่ ชอบ กับ ไฟฟ้า, ไม่ เปน หน ทาง แห่ง ไฟฟ้า. แล สิ่ง ที่ ไฟฟ้า ชอบ มัก ตาม ไป นั้น, คือ เงิน เปน ต้น, แล ทอง แดง เปน ที่ สอง, ทอง คำ เปน ที่ สาม, สังกะสี เปน ที่ สี่, เหลก เปน ที่ ห้า, ตะกั่ว เกรียบ เปน ที่ หก, ตะกัว ดำ เปน ที่ เจด. เมื่อ ไฟ ฟ้า มา ใก้ล จะ ถึง สิ่ง ทั้ง ปวง นี้, สิ่ง นี้ ก็ ยอ่ม ชัก ให้ ไฟฟ้า ลง ไป ตาม สิ่ง นี้. นักปราช ทั้ง ปวง ได้ เหน ดัง นั้น จึ่ง คิด ดู ว่า, เงิน แล เหล๊ก แล ทอง แดง ชัก ไฟฟ้า มาก เท่าไร, แล้ว จึ่ง คิด ทำ เปน ตำรา ห้าม ไฟฟ้า, มิ ให้ ตก ถูก เปน ต้น ว่า เรือน, แล กำปั่น, แล สิ่ง ของ ทั้ง ปวง. ถ้า แล มี ที่ เปน วง กลม เลก ใหญ่ เท่า ใด มิ ได้ กำหนฏ, ถ้า จะ มิ ให้ ไฟฟ้า ถูก, จึ่ง เอา เงิน ก็ ได้, แล เหลก ออ่น ก็ ได้, แล ทอง แดง ก็ ไค้, เอา แต่ อย่าง เดียว ทำ ให้ เปน สี่ เหลี่ยม สาม กระเบียด, ปัก ไว้ ใน ดิน ให้ สูง ส่วน หนึ่ง, ให้ วัด ดู ที่ วง นั้น โดย ตรง เปน สี่ ส่วน เอา ส่วน หนึ่ง, จึ่ง เอา แท่ง เงิน ก็ ดี, แล แท่ง เหลก ออ่น ก็ ดี, แล แท่ง ทอง แดง ก็ ดี, ตาม แต่ จะ เอา อย่าง หนึ่ง, ทำ ให้ เปน สี่ เหลี่ยม สาม กระเบียด ปัก ตั้ง แต่ ดิน ขึ้น ไป, ให้ สูง เท่า ส่วน หนึ่ง นั้น. เมื่อ ไฟฟ้า ลง มา ก็ จะ ลง มา ตาม แท่ง เงิน, แล แท่ง เหลก ออ่น แล แท่ง ทอง แดง, ที่ ปัก ไว้ มิ ได้ ถูก ตอ้ง ของ อื่น ๆ ใน วง นั้น เลย. ถ้า วง นั้น กว้าง แปด วา, ก็ จะ ตอ้ง ปัก แท่ง เงิน แล แท่ง เหลก ออ่น แล แท่ง ทอง แดง ให้ สูง สอง วา. ใน เมือง นอก นั้น, เขา ได้ ใช้ แต่ เหลก ออ่น อย่าง เดียว, เพราะ ราคา ถูก กว่า เงิน แล ทอง แดง. ถ้า เรือน ยาว แปด วา จะ ไม่ ให้ ไฟฟ้า ถูก เรือน นั้น, ก็ ให้ ปัก แท่ง เหลก สี่ เหลี่ยม สาม กระเบียด ตรง หน้า จั่ว ข้าง นอก. ถ้า ปัก ข้าง เดียว, ตั้ง แต่ ดิน ขึ้น มา ให้ สูง พ้น อกไก่ ขึ้น ไป สี่ วา, ถ้า ปัก ข้าง นอก จั่ว ทั้ง สอง ข้าง, ให้ สูง พ้น อกไก่ ข้าง ละ สอง วา, ก็ จะ กัน ไฟฟ้า ได้. อีก อย่าง หนึ่ง, ให้ ปัก นอก จั่ว ข้าง เดียว, ให้ สูง กว่า อกไก่ นอ่ย หนึ่ง, แล้ว ให้ ต่อ เหล๊ก ทอด ไป ตาม อก ไก่ ให้ ถึง ท่ำ กลาง อกไก่, แล้ว ให้ ติด กัน เหมือน ทอ ขึ้น ไป ตรง กลาง อกไก่ ให้ สูง สอง วา, ก็ จะ กัน ไฟฟ้า ได้. ถ้า เรือน ยาว กว่า ห้า วา, ให้ ปัก แท่ง เหลก ทั้ง สอง ข้าง หน้า จั่ว, ให้ สูง กว่า ส่วน ที่ ว่า มา แล้ว นั้น นอ่ย หนึ่ง, ก็ จะ ดี กว่า ปัก ข้าง เดิยว. แล ที่ ปลาย แท่ง เหลก นั้น ข้าง บน ให้ แหลม เปน สาม ง่าม สี่ ง่าม, ยาว ง่าม ละ หก นิ้ว, แล ปลาย ง่าม ข้าง บน, ใส่ เงิน ก็ ได้, ใส่ ทอง แดง ก็ ได้, อย่า ให้ เปน สนิม. แล ข้าง ต้น เหล๊ก ที่ ปัก ลง ใน ดิน นั้น, ให้ ทำ เปน สาม ง่าม สี่ ง่าม, ให้ ปัก ไกล ออก จาก เรือน ลง ใน ดิน ประมาณ สอง ศอก สาม ศอก, ภอ ถึง ดิน เปียก. ใน เมือง อังกฤษ, แล เมือง อะเมริกา, แล เมือง อาละมาน นั้น, เขา ได้ กระทำ กัน เรือน ห้าม ไฟฟ้า อย่าง นี้ เปน อัน มาก. ไฟฟ้า มิ ได้ ผ่า ถูก เรือน, แล มิ ได้ ถูก ตอ้ง คน ซึ่ง อยู่ ใน เรือน นั้น เลย. ถ้า กลัว ว่า สนิม จะ กิน ต้น เหล๊ก ที่ อยู่ ใน ดิน นั้น, ให้ ใส่ ถ่าน ไฟ นอ่ย หนึ่ง ให้ รอบ เหล๊ก, นั้น. ประการ หนึ่ง, เมื่อ จะ ปัก แท่ง เหล๊ก นั้น, ให้ มี สายยู เหล๊ก, แล หว่ง เหลก ติด ไว้, แล้ว ให้ เอา ผ้า ชุบ ครั่ง, แล ชัน พัน สายยู แล ห่วง นั้น เสีย, เพื่อ จะ มิ ให้ ไฟฟ้า ตาม เหลก นั้น เข้า ไป ใน เรือน, เพราะ ไฟฟ้า มิ ได้ ชอบ กัน กับ ครั่ง แล ชัน. จึ่ง เอา แท่ง เหล๊ก สี่ เหลี่ยม สาม กระเบียด ปัก ลง ใน สายยู แล ใน หว่ง นั้น เหมือน ที่ ว่า มา แล้ว. อีก ประการ หนึ่ง, ถ้า จะ มิ ให้ ไฟฟ้า ถูก กำปั่น ก็ ดี, สำเภา ก็ ดี, ให้ ปัก เหลก สี่ เหลี่ยม สาม กระเบียด บน ปลาย เสา กระโดง, ให้ สูง ภอ ประมาณ ก็ จะ กัน ไฟฟ้า ได้. ถ้า กำปั่น มี สาม เสา, จะ ต้อง ปัก เสา หวัว, แล เสา ท้าย ทั้ง สอง เสา, แล้ว จึ่ง เอา โซ่ร พัน ให้ ติด กับ เหลก นั้น, ให้ ล่าม โซ่ร นั้น ลง มา ให้ ติด กับ ทอง แดง ที่ ท้อง กำปั่น นั้น, ไฟฟ้า ก็ จะ ตาม โซร่ ลง ไป ถึง ทอง แดง, แล้ว จะ ตาม ทอง แดง ลง ไป ใน น้ำ. ถ้า ไม่ มี ทอง แดง ก็ ให้ โซร่ นั้น ลงไป ใน น้ำ ศัก ศอก สอง ศอก ก็ ได้. อีก ประการ หนึ่ง, ตึก ที่ สำหรับ ไว้ ดิน ปืน จะ มิ ให้ ไฟฟ้า ถูก ไหม้, ให้ ปัก เสา ทั้ง สี่ มุม, ให้ ห่าง ตึก ศอก หนึ่ง, สอง ศอก ก็ ได้, ให้ ปัก เหลก สี่ เหลี่ยม สาม กระเบิยด ลง ใน ดิน ให้ เข้า ใน สายยู ทุก เสา, ให้ สูง กว่า อกไก่ ตึก นั้น ตาม ตำรา ที่ ว่า มา แล้ว, ไฟฟ้า จะ มิ ได้ ถูก ตอ้ง ตึก นั้น เลย. มา ทว่า ไฟฟ้า จะ ลง มา เหลก นั้น ก็ จะ ชัก ให้ ลง ไป ใน ดิน สิ้น. อีก ประการ หนึ่ง, ถ้า คน กลัว ไฟฟ้า จะ ตก ถูก ตัว, ให้ ทำ เก้าอี้ แล เตียง นอน, ให้ ทำ ตีน เตียง แล ตีน เก้าอี้ นั้น, ด้วย แก้ว ก็ ได้, ครั่ง ก็ ได้, ชัน ก็ ได้, สูง ศอก หนึ่ง สอง ศอก ก็ ได้, ถ้า คน นั่ง นอน อยู่ บน เตียง แล เก้าอี้ นั้น, อย่า ได้ ถูกต้อง ของ สิ่ง อื่น, อย่า ให้ ท้าว แล มือ หอ้ย ลง ไป ใก้ล พื้น เรือน, ให้ อยู่ แต่ บน เตียง แล บน เก้าอี้ นั้น. ถึง ไฟฟ้า จะ ตก ลง บน ศีศะ คน นั้น, ๆ ก็ มิ ได้ เปน อันตราย, เพราะ ไฟฟ้า มิ ได้ แล่น ออก จาก ตัว เรว. ถ้า คน จะ เอา ผ้า แพร ทำ ดว้ย ไหม, คลุม ศีศะ กับ ทั้ง ตัว ไว้, ก็ มิ ได้ เปน อันตราย, เพราะ ไฟฟ้า มิ ได้ ชอบ กับ ไหม นั้น.

อัน ตำรา ไฟฟ้า นี้, นักปราช, ชื่อ ฟรังกลิน, อยู่ ใน เมือง อะเมริกา, ได้ คิด ทำ ไว้ เปน ต้น.


ข่าว ต่าง ๆ. NEWS.


เสือ เมือง ใหม่. Tigers in Singapore.

ข่าว ว่า เมือง ใหม่ นั้น มี เสือ ชุม นัก, กัด คน ตาย เปน มาก. เจ้า เมือง ก็ ประกาษ ว่า, ถ้า ใคร ฆ่า เสือ ตาย ตัว หนึ่ง, เรา จะ ให้ แก่ ผู้ ฆ่า ห้า สิบ เหรียน. ยัง มี พวก ที่ ทำ นา ใก้ล ป่า นั้น ก็ สัญา อีก ว่า จะ ให้ ร้อย เหรียน. ครั้น ถึง เดือน ญี่ ปี เถาะ เบญศก, มี เจ๊ก ฉลาด คน หนึ่ง ขุด ซึ่ง บ่อ ให้ ฦก ใน ทาง เสือ เดิน, แล้ว เอา ไม้ ปิด ปาก บ่อ ไว้ ให้ หมิ่น, กระทำ ให้ ดี มิ ให้ เสือ เหน ว่า เปน บ่อ. แล มี เสือ ตัว หนึ่ง เดิน มา ที่ ไม้ พาษ บ่อ นั้น, ทั้ง ไม้ ทั้ง เสือ ก็ พลัด ตก ลง ไป ใน บ่อ ขึ้น มิ ได้. เจ๊ก นั้น เหน แล้ว ก็ ดี ใจ, ไป บอก แก่ พวก อังกฤษ, ๆ ก็ ยิง เสือ นั้น ตาย. เจ๊ก ก็ ได้ เงิน ร้อย ห้า สิบ เหรียน, แล้ว เจ๊ก เอา เสือ นั้น ไป ฃาย ได้ เงิน อิก สิบ เหรียน, เข้า กัน เปน ได้ เงิน รอ้ย หก สิบ หรียน.

งาใหญ่. A large tusk.

เดือน แปด ปี เถาะ เบญศก, วัน คืน ขึ้น แรม มิ ได้ กำหนด, ใน ข่าว ว่า มี คน อเมริกา พวก หนึ่ง, มี ธุระ ขุด ซึ่ง แผ่นดิน ลง ไป, ตื้น แล ฦกมิ ได้ กำหนด, แต่ ว่า ขุด ลง ไป ก็ ภบ ซึ่ง งา สัตว หัก อยู่ อัน หนึ่ง, แล กราม สัตว สอง อัน. จะ เปน งา แล กราม สัตว สิ่ง ใด มิ ได้ รู้, แต่ งา นั้น โดย ยาว วัด ได้ สาม ศอก, โดย กว้าง ข้าง โต นั้น วัด ได้ ศอก หนึ่ง. กราม นั้น โดย กวัาง วัด ได้ สิบ นิ้ว อัน หนึ่ง, วัด ได้ เจด นิ้ว กระเบียด อัน หนึ่ง, แต่ ยาว นั้น มิ ได้ ว่า มา ใน หนังสือ.

จีน กระบท. Rebellion in China.

ปี เถาะ เบญศก, วัน เดือน ขึ้น แรม มิ ได้ กำหนด, ใน ข่าว ว่า มี พวก จีน อยู่ ที่ ภูเฃา เมือง เซซาน กับ เมือง ธีเบ๊ด ต่อ กัน, คิด กระบท แก่ กระษัตร จีน. ๆ ครั้น ทราบ เหตุ แล้ว ก็ ใช้ ให้ ทหาร ยก ทับ ไป จับ ซึ่ง พวก กระบท, แต่ ทำ สงคราม ต่อ สู้ กัน อยู่ ข้า นาน จน ผู้ คน ล้ม ตาย เปน อัน มาก. ภาย หลัง ทหาร ก็ ได้ ไชย ขำนะ ปราบ สัตรู หมด สิ้น.

น้ำ ทว่ม. A flood.

เดือน สิบ ปี เถาะ เบญศก, ใน ข่าว ว่า น้ำ ทว่ม ซึ่ง เมือง โคนาน แหว้น แค้วน จีน, หน้า กลัว นัก. บ้าน แล เมือง นั้น ก็ จม อยู่ ใน น้ำ สิ้น, ทั้ง คน ก็ ตาย เปน อัน มาก. บ้าน เมือง นั้น อยู่ ริม แม่น้ำ เหลือง. ทำ นบ ที่ เขา ทำ กั้น มิ ให้ น้ำ ทว่ม บ้าน เมือง นั้น มัน พัง ไป, น้ำ จึ่ง ทว่ม เข้า มา ได้, เพราะ เจ้า เมือง มิ ได้ ดู แล เอา ใจ ใส่. กระษัตร จีน ครั้น ทราบ เหตุ ก็ ตรัส สั่ง ให้ ทำ โทษ แก่ เจ้า เมือง นั้น.

กำปั่น แตก. A Shipwreck.

ปี เถาะ เดือน ญี่ ขึ้น สี่ ค่ำ, มี กำปั่น ลำ หนึ่ง ชื่อ เป โลรัศ แตก ใน ชเล จีน. นาย กำปั่น นั้น ชื่อ ตริฆช์, แต่ กอ่น เปน นาย กำปั่น หลวง ใน เมือง นี้. กำปั่น นั้น บันทุก ฝิน, แล่น ออก ไป จาก เมือง ใหม่ จะ ไป เมือง จีน, ก็ เกย หิน แตก แต่ ว่า ของ นั้น ยัง ไม่ เสีย. นาย กำปั่น กับ ลูกเรือ สี่ ห้า คน ก็ ลง ลอง โขด กลับ ไป เมือง ใหม่, เก้า วัน ก็ ถึง. แล้ว เขา เข่า กำปั่น ไฟ กลับ ไป รับ ลูก เรือ แล เข้า ของ ที่ อยู่ ใน กำปั่น ที่ เกย หิน แตก นั้นได้ส่วน หนึ่ง, แล้ว ก็ กลับ ไป เมือง ใหม่.

น้ำตาน ทราย. Sugar.

ที่ เกาะ หมาก นั้น เดี๋ยว นี้ เขา ทำ น้ำตาน ทราย มาก ขึ้น กว่า แต่ กอ่น, มี โรง หีบ อยู่ หลาย แห่ง, แต่ เดี๋ยว นี้ มี สอง แห่ง ที่ เขา หีบ ดว้ย เครื่องไฟ. เครื่องไฟ แห่ง หนึ่ง นั้น คิด เปน กำลัง ม้า ได้ สิบ สี่ ม้า.

เฮาควา Hauqua.

ปี เถาะ เบญศก เดือน สิบ ขึ้น สิบ ค่ำ, มี พ่อค้า จีน คน หนึ่ง ชื่อ เฮา ควา ตาย ใน เมือง กวางตุ้ง, เปน คน มี เงิน มาก ประมาณ สอง โกฏิ ห้า ล้าน เหรียน, คิด เปน เงิน ไท ได้ กว่า หมื่น สี่ รอ้ย หาบ เมื่อ ตาย นั้น อายุศม์ ได้ ๗๕ ปี.

คำ สุภาสิต. Proverbs.

ใน ภาษา อังกฤษ มี คำ สุภาสิต ว่า ดั่ง นี้, ว่า ผลไม้ แต่ เข้า เปน ทอง คำ, เที่ยง เปน เงิน, เอย็น เปน ตะกั่ว. แปล ว่า, กิน ผลไม้ แต่ เข้า มี ประโยชน์ มาก, กิน เที่ยง ก็ มี ประโยชน์ มาก แต่ ว่า ไม่ เหมือน กิน แต่ เข้า, กิน เอย็น ก็ มี ประโยชน์ นอ้ย นัก.

มี คำ สุภาสิต อีก ว่า, ไม่ เปลือง ไม่ อด. แปล ว่า, ให้ รักษา ของ ไว้ อย่า ให้ เสีย ได้, แล อย่า ให้ กระจัด กระจาย ไป ได้, ของ นั้น ก็ จะ ภอ เลี้ยง ชีวิตร ไป, ไม่ ตอ้ง อด.


ตำรา ขี้ผึ้ง ปิด แผล ทั้ง ปวง. Ointments.

นี้ ข้าพเจ้า เฃียน ไว้ ให้ เปน ทาน แก่ คน ยาก จน ขัด สน เงิน ที่ จะ ซื้อ สรรพคุณ ที่ หา ยาก. ยา ขี้ผึ้ง นี้ เรา คัด แปล ออก ให้ ผู้เฃนใจ ทั้ง ปวง, แต่ ลว้น ของ หา ได้ ง่าย, เบา ราคา ทั้ง นั้น แล.

ขนาน หนึ่ง, สำหรับ ปิด แผล สด. เอา ฃี้ผึ้ง แฃง หนัก ๒ ส่วน, เอา ยาง สน จีน หนัก ๕ ส่วน, เอา น้ำมัน มะพร้าว ๘ ส่วน, ใส่ ชาม ลง, หุง ละลาย เข้า กัน, แล้ว ริน น้ำมัน ที่ ไส ๆ ออก เสีย, ให้ ขี้ มัน ตรอง ลง ไป อยู่ ต่าง หาก. ครั้น แห้ง ภอดี แล้ว, จึ่ง เอา ยา นี้ ทา ลง ที่ ผ้า ฃาว แต่ บาง ๆ, ให้ เสมอ กัน, แล้ว เอา ปิด แผล สด, ทั้ง เรียก เนื้อ, ทั้ง สมาน แผล, หาย เรว โดย มาก แล.

ขนาน หนึ่ง, เอา ยาง สน จีน หนัก ๘ ส่วน, เอา น้ำมัน มะพร้าว ส่วน หนึ่ง, หุง ให้ ละลาย เข้า กัน, แล้ว เอา ยา นี้ ทา ลง ที่ ผ้า ฃาว, เอา ไม้ ปาก เป๊ด เกลี่ย ให้ ทั่ว, ให้ เสมอ กัน, แล้ว เอา ปิด แผล ลง ที่ บาด เจ๊บ ทั้ง ปวง นั้น. ถ้า แผล นั้น กว้าง อยู่, ก็ ให้ เอา ขี้ผึ้ง ทา ผ้า ลง, ให้ หนา ภอ เหนียว เหนี่ยว แผล ให้ ปิด กัน, แล้ว หมั่น ฌะ หมั่น ล้าง แผล สด ทั้ง ปวง หาย โดย มาก แล.

ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำมัน ดิน หนัก ๓ ส่วน, ขี้ผึ้ง แฃง ส่วน ครึ่ง, น้ำมัน มะพร้าว ส่วน ครึ่ง, หุง ให้ ละลาย เฃ้า กัน แฃง ดี แล้ว, เอา ทา กระดาด ก็ ได้, ทา ผ้า ฃาว ก็ ได้, ปิด แผล เมรง เก่า, เรียก เนื้อ ดี นัก แล. ทั้ง ปิด ผี ปะคำ รอ้ย ที่ แตก หนอง แล้ว ก็ ได้, ที่ ยัง ไม่ แตก ก็ ได้, ปิด ไป เถิด หาย โดย มาก แล. ปิด แก้ ลม ที่ เข้า ข้อ ให้ เมื่อย ขบ ก็ คง เหน คุณ โดย มาก แล.

ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำมัน ดิน หนัก ๒ ส่วน, ขี้ผึ้ง แขง ครึ่ง ส่วน, หุง ละลาย เข้า กัน ดี, แล้ว ยก วาง ลง ไว้ ภอ เอย็น ตะลุ่น ๆ, แล้ว เอา กำมะถัน เหลือง หนัก ๒ ส่วน, บด ให้ เปน จุล เข้า ลาย มือ แล้ว, เอา ใส่ ลง กวน ให้ เข้า กัน กับ ขี้ผึ้ง นั้น, สำหรับ รักษา ขี้ กลาก แล ลง พื้น หมด ทั้ง มือ แล ท้าว. ทา เข้า แล้ว เหน ว่า จะ หาย. ถ้า ไม่ หาย จะ คอ่ย ยัง ชั่ว, ดี กว่า ไม่ รักษา. ทั้ง รักษา หิตเปื่อย ก็ ได้ แล.

ขนาน หนึ่ง, เอา ขี้ผึ้ง หนัก ๖ ส่วน, น้ำมัน มะพร้าว หนัก ๑๖ ส่วน, หุง ให้ ละลาย, แล้ว ปลง ลง ไว้ แต่ ภอ เอย็น น่อย หนึ่ง, แล้ว เอา กำมะถัน เหลือง มา หนัก ๕ ส่วน, บด ให้ เปน จุล, ใส่ ลง กวน ให้ เข้า กับ น้ำมัน ที่ ปลง ลง ไว้ แล้ว, เกบ ไว้ สำหรับ ทา หิต ที่ เปี่อย ตาม ง่าม มือ, แล ท้าว, แล ใน ร่มผ้า นั้น, ให้ ทา เพลา เมื่อ จะ นอน ศัก เจด แปด วัน ก็ หาย. แต่ ว่า ตอ้ง กิน กำมะถัน หนัก สลึง หนึ่ง, เปน ยา ภาย ใน. กิน เพลา เอย็น ทุก วัน, หาย เรว, แล ดว้ย ตัว มัน ตาย.

ขนาน หนึ่ง, เอา เนย ปลา วาน หนัก ๔ ส่วน, น้ำมัน มะพร้าว หนัก ส่วน หนึ่ง, ปรอด หนัก ๘ ส่วน, กวน ไป ให้ ปรอด หาย, เข้า อยู่ ใน ขี้ผึ้ง แล น้ำมัน นั้น จง ได้, อย่า ให้ เหน เม๊ด ปรอด เลย. นี้ เรียก ว่า ขี้ผึ้ง เข้า ปรอด อย่าง ก้ลา. ขี้ผึ้ง นี้ สำหรับ รักษา โรค สำหรับ บุรุษ. ให้ เอา ขี้ผึ้ง นี้ ทา เข้า ที่ หว่าง ฃา ทั้ง สอง ข้าง, แล ทา ที่ รักแร้ ทั้ง สอง ข้าง, ให้ ปรอด เข้า ใน ตัว ได้ แล้ว ดี นัก แล. ให้ ทา ยา นี้ วัน ละ สอง หน เข้า เอย๊น. เมื่อ จะ ทา นั้น เอา มือ ถู ๆ ลง ให้ หนัก ๆ, จึ่ง จะ ดี ด้วย ปราถนา จะ ให้ ปรอด เข้า ไป ใน เนื้อ, จึ่ง ให้ ถู ลง ให้ หนัก จึ่ง จะ เหน คุณ. ถ้า เงือก เจบ เมื่อไร แล้ว, นั้น แล ปรอด เข้า ตัว. อนึ่ง ถ้า เปน ไข้พิศม์ มา แต่ ป่า, แพทยา ทั้ง หลาย สิ้น มือ แล้ว, จึ่ง เอา ยา ขี้ผึ้ง นี้, ทา ให้ ทั่ว ตัว คน ไข้, ให้ ปรอด เข้า ตัว ได้ จน เจบ เงือก ก็ คง เหน คุณ แล. อีก อย่าง หนึ่ง, ถ้า เปน ฝี ที่ ตับ เอา ขี้ผึ้ง นี้ ทา ที่ ตรง ตับ, แล หว่าง ฃา แล รักแร้ ทั้ง สอง, ทา ยา นี้ ถู ลง ให้ หนัก จน ปรอด เข้า ตัว, แจบ เงือก, หาย มา มาก แล.

ขนาน หนึ่ง, เอา ขี้ผึ้ง เข้า ปรอด อย่าง ก้ลา ที่ว่า มา แล้ว นั้น หนัก ๒ ส่วน, เอา ขี้ผึ้ง แฃง หนัก ส่วน หนึ่ง, เอา น้ำ มัน มะพร้าว หนัก ๓ ส่วน, หุง น้ำ มัน กับ ขี้ผึ้ง ให้ เข้า กัน แล้ว, จึ่ง ปลง ลง ไว้ ให้ ขี้ผึ้ง ม้าน เข้า แล้ว, จึ่ง เอา ขี้ผึ้ง เข้า ปรอด ก้ลา นั้น, มา ประสม กัน เข้า. นี่ แล เรียก ว่า ขี้ผึ้ง เข้า ปรอด อย่าง ออ่น. ขี้ผึ้ง นี้ ปิด แผล ได้ หลาย อย่าง, คือ แผล คชราด ก็ ได้, แล ปิด แผล เมรง ที่ เรื้อ รัง นั้น ก็ ได้, ปิด ฝี มะคำรอ้ย ที่ ยัง ไม่ แตก ก็ ได้, ที่ แตก แล้ว ก็ ได้, แล ปิด แผล โรค สำหรับ บุรุษ ก็ ได้. ถ้า จะ ปิด ขี้ผึ้ง ขนาน นี้ แล้ว, ก็ ให้ ล้าง ขำระ แผล เสีย ดว้ย น้ำ ฃ่า หบู่ กอ่น, แล้ว ฌะ แผล ดว้ย น้ำ ท่า, เอา จุลศีร แกว่ง ๆ ลง ภอ ฝาด ๆ, แล้ว ฌะ ปาก แผล ให้ สิ้น โทษ แล้ว, จึ่ง ปิด ยา ขี้ผึ้ง นี้ เถิด, ให้ ฌะ แผล ทุก วัน แล.

ราคา สินค้า เมือง ใหม่, คิด เหรียน หนึ่ง เปน เงิน ไท หก สลึง เพื้อง สอง หุน

Price Current บาด เฟื้อง บาด เฟื้อง
โซ่ร สาย สมอ หาบ ละ ๑๐ ๑๑
แผ่น ทอง แดง แล ตะปู ทอง แดง หาบ ละ ๕๐
ผ้า ใบ พับ ละ ๑๑ ๑๓
ขี้ผึ้ง หาบ ละ ๕๐ ๕๓
กำญาน อยา่ง กลาง หาบ ละ ๕๘ ๖๑
หมาก แห้ง หาบ ละ
การะบูน จีน หาบ ละ ๓๐
เข้า แฟ มา แต่ ยะกะตรา หาบ ละ
ฝ้าย ดี ห่อ หนัก สอง หาบ ยี่ สิบ สี่ ชั่ง ห่อ ละ ๒๕ ๒๖
ฝ้้าย อื้น มา แต่ บำเบ ห่อ ละ ๑๓ ๒๖
งา ช้าง ใหญ่ หาบ ละ ๑๖๗ ๑๘๓
งา ช้าง เลก หาบ ละ ๑๐๐ ๑๓๓
หนัง ควาย ดี หาบ ละ
คราม ไท หาบ ละ
น้ำมัน มะพร้าว ไท หาบ ละ ๑๒ ๑๕
พริก ไท หาบ ละ
พริก ลอ่น หาบ ละ ๑๒
พริก เทด หาบ ละ
เข้้าสาร ดี เกียน หนึ่ง หนัก ๔๐ หาบ เกี่ยน ละ ๙๗
เข้า อย่าง กลาง เกี่ยน ละ ๙๗
เข้า อย่่าง ต่ำ เกี่ยน ละ ๖๖ ๗๖
น้ำตาน ซาย เมือง ไท หาบ ละ
เกลือ เมือง ไท เกี่ยน ละ ๓๖
ฝาง เมือง ไท หาบ ละ
ครั่ง เมือง ไท หาบ ละ ๑๑
ตะกั่ว เกรียบ หาบ ละ ๒๒ ๒๕
กระ หาบ ละ ๖๖๙ ๗๕๓
หวาย หาบ ละ
เชือก อังกฤษ สำหรับ กำปั่น หาบ ละ ๑๓ ๒๐
ปืน คาบ สีลา กับ เหลก แซ่ สำ ละ
สมอ เหล๊ก หาบ ละ ๑๐ ๑๑